De stichting Mondiaal Burgerschap Peel en Maas is er trots op een substantiële bijdrage te hebben kunnen leveren, dat het verschijnen van het boek “Marokkanen in Peel en Maas, de eerste generatie” mede mogelijk heeft gemaakt. De presentatie van het boek vond plaats op 24 september in de Ringoven te Panningen.

Aan de hand van persoonlijke verhalen en herinneringen wordt in dit boek inzicht gegeven in de wijze waarop destijds de immigratie van Marokkaanse gastarbeiders in Helden is verlopen. Werden ze geworven of arriveerden ze spontaan? Kwamen ze alleen van het platteland of ook uit de steden? Wat waren hun beweegredenen? Wie bracht hen op het idee en wanneer? Hoe verliep hun reis? Hoe kwamen ze in Helden terecht? Hoe verging het hun in de eerste jaren qua werk, wonen en leven? Tenslotte: hoe ontstonden de eerste contacten met de Nederlanders?

Bij de start van dit verhalenproject begin 2018, wilde ik me nog beperken tot de getuigenissen van elf mannen die het fundament van de Marokkaanse aanwezigheid in Helden hebben gelegd. Begin 2020 heb ik, dankzij de medewerking van Latifa Rouane, ook enkele eerste generatievrouwen bereid gevonden om hun ‘verhaal’ openhartig te vertellen. Zes van deze eerste generatievrouwen geven inzicht in de manier waarop destijds de gezinshereniging van de Marokkaanse vrouwen verliep.
Hoe werden de vrouwen en eventueel hun kinderen voorbereid voor het vertrek naar Nederland? Wat waren hun eerste reacties bij het horen van dit nieuws? Hoe was hun dagelijkse leven in Marokko geweest na het vertrek van hun echtgenoot naar het ‘gastland’ Nederland? Wanneer en hoe zijn ze in Helden terecht gekomen? Hoe verging het hun in de eerste jaren qua wonen en contacten met buren, het dagelijks leven en voor sommigen, het werken?
Over vragen en onderwerpen als deze gaat het in dit verhalenproject met als titel ‘Marokkanen in Peel en Maas. De eerste generatie’. Een verhaal dat voor het overgrote deel verwoord en geschreven is vanuit een Marokkaans perspectief. De Marokkaanse gemeenschap telt momenteel zo’n 381 leden.

De voormalige arbeidsmigranten hebben inmiddels een halve eeuw werken en wonen in Peel en Maas achter de rug. Alle reden om met hen te praten, vooral om de eerste jaren van hun gastarbeiderschap tot leven te laten komen, want ‘wie zijn wortels vernietigt, kan niet groeien’. Deze kennis is vooral relevant voor de nakomelingen van de eerste generatie gastarbeiders. Hen staat vaak nog het klassieke beeld voor ogen dat in Nederland vaak nog bestaat over de migratiegeschiedenis van hun ouders en voorouders en wordt overgebracht via de media en literatuur maar ook door sommige belangorganisaties. Zo is er over de jaren heen een beeld gevormd van de eerste generatie, dat wordt gekenmerkt door woorden als ongeschoold, zielig, onwetend en ‘slachtoffer’. Dit beeld van de tweede en de volgende generaties over de komstgeschiedenis van hun ouders willen we corrigeren met dit boek, vooral door de verhalen op te tekenen uit de monden van de pioniers zelf. Zij zijn de hoofdrolspelers van dit boek. Zodoende maakt het gevoel van schaamte en minderwaardigheid plaats voor bewondering, respect en zelfs trots over de doortastende en moedige stappen die hun ouders ooit hebben gezet.

Het vergaren van de informatie begon met ronde tafel-bijeenkomsten. De deelnemers aan deze groepsgesprekken vormen een weerspiegeling van de eerste generatie Marokkaanse gastarbeiders in Helden. Om een realistisch en breed beeld te krijgen, werd gesproken met een diversiteit aan vertellers, uitgaande van de regio van herkomst in Marokko, van hun herkomstplaats (stad of platteland) en van de vraag of ze geworven zijn of spontaan op eigen initiatief naar Helden kwamen. Voor dit boek werden tenslotte ook verhalen opgetekend van zeven Nederlandse mensen die direct betrokken waren bij de komst, opvang en begeleiding van de Marokkaanse gastarbeiders.
In totaal hebben 24 informanten meegewerkt aan de totstandkoming van deze publicatie. De verhalen van de eerste generatie Marokkaanse gastarbeiders werden verzameld in elf groepsbijeenkomsten, waarvan zeven voor mannen en vier voor vrouwen. De reden om voor groepssessies te kiezen, was dat aldus de deelnemers al pratend elkaar activeerden en herinneringen ophaalden. Het groepsgesprek genoot ook de voorkeur van de informanten zelf. De gesprekken met de mannen werden gevoerd in de periode van begin mei 2018 tot eind juni 2018, die met de Marokkaanse vrouwen in de periode van december 2019 tot eind februari 2020. Ze vonden plaats in het gebouw van de moskee Assalaam in Panningen.